MİDE KANSERİ
Midenin Malign Tümörleri
En yaygın 3 primer malign mide neoplazmı:
- Adenokarsinom %95
- Lenfoma %4
- GİST %1 ‘dir.
Midenin Malign Tümörleri-Adenokarsinom
- ABD’de mide kanser insidansı oldukç azaldı
- Bu azalma intestinal formda daha çoktur
- Avrupa’da ise 2. en sık görülmeye devam ediyor.
- Genelde ileri yaş hastalığıdır
- E/K:2/1’dir
- Genç erişkinde geliştiğinde kötü prognozla geniş ve agresif olmaya meyillidirler.
- Geniş diffüz infiltratif tümörler (linitis plastika) veya taşlı yüzük hücreli kanserler.
- Mide kanseri sosyoekonomik statüsü düşük olanlarda daha yüksek insidansa sahiptir.
Midenin Malign Tümörleri-Adenokarsinom Etiyoloji
- Pernisiyöz anemilerde
- A kan grubunda
- Aile anamnezi olanlarda daha sıktır
- Göçle kanser insidansında azalma olması özellikle çevresel faktörlerin etkisini gösterir.Bu etki agresif diffüz formundan çok intestinal formuyla daha ilişkili görülmektedir.
- Diyet ve ilaçlar
- HP
- EBV
- Genetik
- Mide premalign durumlar
- Polipler
- Atrofik Gastrit
- İntestinal Metaplazi
- Benign Mide ülseri
- Gastrik Remnantta Kanser
- Diğer Premalign Nedenler
Diyet ve ilaçlar:
- Tuzlanmış ve tütsülenmiş gıdalarla beslenme
- Nitratlı gıdalar mide kanserine sebep olurlar
- Mide bakterileri nitriti nitrata dönüştürerek karsinom oluşumuna neden olur.
- Taze sebze ve meyveler, C ve E vitaminlerinden zengin gıdaların mide kanser riskini azalttığı gösterilmiştir.
- Nitrattan beslenmenin azaltıldığı bölgelerde mide kanser insidansı dramatik olarak azalır.
- Sigara büyük olasılıkla insidansı arttırır, alkolün etkisi gösterilememiştir.
HP:
- Kronik infeksiyon mide kanser riskini 3 kat arttırır.
- Antrum kökenli gastrik hastalık duodenal ülser için predispozan iken, mide kanserine karşı koruyucudur.
- Mide kanseri ve mide ülserine sebep olan hipoklorhidride ise korpus kökenli gastrik hastalık daha baskındır.
- Kr HP infeksiyonu olan hastalarda coğrafi farklılık olmaksızın mide kanseri görülme riski artmaktadır.
- Kardia ve özofagus distal uçta görülen adenokanser riskinde HP (+) hastalarda azalma olmakta çünkü asit ortam azalmaktadır.
EBV: daha çok lenfoid stromaya sahip tümör gelişimine sebep olabilmektedir.
Genetik: En yaygın genetik anomali p53 ve COX-2 genlerini etkiler.
- Mide kanserlerinin 2/3’ ünden fazlasında önemli tümör süpresyonu gen p53’te delesyon veya süpresyonuna ilave olarak yaklaşık aynı oranda COX-2 fazla ekspresyonu vardır.
- COX-2 ekspresyonu olan mide tümörleri daha agresiftir.
- Kolonda bu genle upregüle olan tümörlerde apopitoz süpresyonu , daha fazla angiogenez veya yüksek metastatik potansiyel görülür.
Midenin Premalign Durumları:
Polipler:
- 5 tip mide epitelial polipi mevcuttur.
- İnflammatuar
- Hamartamatöz
- Heterotropik
- Hiperplastik
- Adenom
- Adenomlar kolonda olduğu gibi karsinomlara öncülük edebilir.
- Tanı konulduğu zaman çıkarılmaları gerekir.
- Bazen hipeplastik polipler karsinoma öncülük ederler (<%2)
- Familial adenomatöz polipte yüksek prevalansa sahiptirler (yaklaşık %50) ve genel popülasyondan 10 kat daha fazla mide adenokarsinom gelişme riski taşırlar.
Atrofik Gastrit:
- Kr AG özellikle intestinal alt tipi, gastrik kanserin en yaygın öncüsüdür.
- Bir japon çalışmasında erken mide kanserinin %95’inde atrofik gastrit bulunmuş.
- Antrumda ciddi AG varlığında tm gelişme riski %20 iken korpusta bu oran %5’e düşer.
- HP’nin patogenezde rol aldığı düşünülmektedir.
Correa 3 tipini tanımlamıştır:
- Otoimmün (proksimal midede asit sekresyonuna etkili olur)
- Hipersekretuar (distal midede etkili)
- Çevresel (oksintik ve antral mukozada birçok alana etki eder)
İntestinal Metaplazi:
- Mide kanseri sıklıkla İM alanında meydana gelir.
- Kanser riski İM’nin gastrik mukozayı tuttuğu alanla doğru orantılıdır.
- Farklı sübtipleri vardır.
- Komplet tipinde glandlar tamamen goblet hücrelerden ve intestinal absorbtif hücrelerden oluşur.İnce barsaktan histolojik ve biyokimyasal olarak ayrılamaz ve normal midede görülemezler.
- HP eradikasyonunun İM’de anlamlı regresyon ve atrofik gastritte iyileşmeye neden olduğuna dair kanıt mevcuttur.
Benign Mide Ülseri:
-
- Günümüzde yeterli biyopsi alarak yapılan takip tüm gastrik ülserlerin takibinde kabul görmektedir.
- Eski literatürde mide kanseri için öncül lezyon olarak kabul edilmekte idi
- Gastrik Remnantta Kanser:
- Bu risk tartışmalı ancak geçerlidir
- Roux en Y yapılanlarda , loop GJJ yapılanlardan daha düşük kanser gelişme riski vardır.
Diğer premalign nedenler:
- %10’u aileseldir
- Akrabalarda malignite gelişme riski 2-3 kat artmaktadır.
- Herediter nonpolipozis kolorektal kanser görülen hastaların %10’unda mide kanseri gelişme riskinin fazla olduğu ve bunun daha çok intestinal alt tip olduğu bilinmektedir.
- Mukus hücre hiperplazisi ile giden Menetrier hastalığında yine %5-10 arasında mide adenokanseri riski mevcuttur.
- Glandüler hiperplaziye bağlı gastrinoma ise malignite öncülü bir hastalık değildir.
Displazi: genel görüş kanserin prekürsörü olduğudur. Şiddetli displazinin tedavisi şarttır ve genellikle gastrik rezeksiyon gereklidir.
Erken Mide Kanseri:
LN tutulumu olsun ya da olmasın midenin mukoza ve submukoza tabakasında sınırlı adenokanser olarak tanımlanır.
- EMK’de LN metastaz oranı %10’dur.
- %70’i iyi, %30’u kötü differansiyedir.
- Yeterli mide rezeksiyonu ve lenfadenektomi sonrası tam kür %95’dir.
3 tane subtipi vardır:
Midenin Malign Tümörleri-Adenokarsinom Patoloji
Makroskopik Morfoloji ve Histolojik Sübtipler:
- 4 ana formu vardır
- Polipoid
- Fungatif (ülser eşlik eder)
- Ülseratif
- Diffüz (linitis plastika)
- İlk 2’sinde tümöral kitle intralüminaldir.
- Son 2’sinde tümör intramüraldir
- Linitis plastika özellikle kötü prognozludur ve tüm mide duvarında yaygın tutyuluma neden olur.
- Total rezeksiyonda da Ö ve D’da mikroskopik tümör infiltrasyon kanıtları mevcuttur.
- Genellikle 6 ay içinde rekürren hastalık sonucu ölümle sonuçlanır.
- Midenin Malign Tümörleri-Adenokarsinom Patoloji
- Önceleri distal kısımda daha sık tümör görülürken günümüzdeki dağılımı:
- %40 Distal
- %30 Orta
- %30 Proksimaldir.
Histoloji;
- En önemli prognostik belirteç histolojinin yanında tümörün invazyonu ve LN tutulumudur.
- Tümörün Grade’i de prognostik açıdan önemlidir:
- İyi
- Orta
- Kötü
Mide kanserinde birkaç ayrı histolojik sınıflama vardır:
- WHO’nün kabul ettiği 10 farklı histolojik tip vardır
- Japon sınıflamasıda benzer detaylar içerir
- Lauren sınıflamasına göre :
- İntestinal Tip (%53): KAG ile ilişkilidir, şiddetli intestinal metaplazi ve displazi olarak ayrılmaktadır.
- Diffüz Tip (%33)
- Sınıflandırılamayan (%14)
Ming sınıflamasında:
- İnfiltratif (%33)
- Ekspansif (%67) olarak sınıflandırılır.
Midenin Malign Tümörleri-Adenokarsinom Patoloji
- Adenokarsinom
- Papiller Adenokarsinom
- Tübüler Adenokarsinom
- Müsinöz Adenokarsinom
- Taşlı Yüzük Hücreli Karsinoma
- Adenoskuamöz Ca
- Skuamöz hücreli Ca
- Küçük hücreli Ca
- Andifferansiye Ca
- Diğer
Patolojik Evreleme: en sık TNM kullanılır.
- T invazyon derinliği
- N lenf nodu tutulumu
- M metastazı gösterir
- Midenin Malign Tümörleri-Adenokarsinom Patoloji
- Bu ön çalışma ile hastalar 2 klinik evreye ayrılırlar:
- Lokoregional Hastalık (AJCC evre I-III)
- Sistemik hastalık (AJCC evre IV)
- İçten→Dışa tabakalar
- Mukoza → Tis
- Submukoza →Lamina Propria → T1
- Muscularis Propria →Subseroza → T2
- Seroza (Visceral peritoneum) → T3
- Komşu organlar. T4
- Tx : Primer tümör değerlendirilemiyor.
- T0 : Primer tümöre ait kanıt yok.
- Tis: Carcinoma in situ
- T1 : Lamina Propria veya Submukoza
- T2 : Muscularis Propria veya Subseroza
- T2a:Muscularis Propria
- T2b:Subseroza
- T3 :Sadece seroza
- T4 :Komşu yapılar
- Nx : Rejiyonal LN değerlendirilemiyor
- N0 : Rejional LN met. yok
- N1 :1-6 LN met (+)
- N2 :7-15 LN met (+)
- N3 : >15 met (+)
- Mx: Uzak met değerlendirilemiyor
- M0: Uzak met yok
- M1: Uzak met var
- Stage 0 Tis No Mo
- Stage IA T1 No Mo
- Stage IB T1 N1 Mo
T2a/b No Mo
- Stage II T1 N2 Mo
T2a/b N1 Mo
T3 No Mo
- Stage IIIA T2a/b N1 Mo
T3 N1 Mo
T4 No Mo
- Stage IIIB T3 N2 Mo
- Stage IV T4 N1-3 Mo
T1-3 N3 Mo
Any T Any N M1
Midenin Malign Tümörleri-Adenokarsinom Klinik
- Kilo kaybı
- İştahsızlık
- Erken doyma
- En sık 3 bulgudur
- %5 akut GİS kanama ile müracaat eder.
- Kronik anemi daha sıktır
- Kardia tutulumunda disfaji ön plana geçer
- Trousseau sendromu (Tromboflebit)
- Akantosis Nigrikans (kasık ve koltuk altında hiperpigmentasyon)
- Periferal nöropati (paraneoplastik sendromlar)
- FM genellikle normaldir
- Sol supraklaviküler LN (Virshow nodülü) ve diğerleri incelenmeli
- Sol supraklaviküler LN (Virshow nodülü) ve diğerleri incelenmeli
- Metastatik plevral efüzyon
- Karında palpable kitle
- KC metastazı
- Karsinomatozis
- Overde Krukenberg Tm
- Umbilikal Nod : sister joseph nodülü patognomonik ancak ilerlemiş hastalığın belirtileridir.
Midenin Malign Tümörleri-Adenokarsinom Tanısal
- Peptik ülser ile mide kanserini sadece klinik olarak ayırtetmek imkansızdır
- Endoskopi ve bx altın standarttır.
Preop evrelemede en iyi IV ve oral kontrastlı abdominal / pelvik BT görüntüleme ile başarılır
Lokal olarak tm evrelemesinin en iyi yolu büyümüş (>5mm) perigastrik ve çöliak lenf nodlarını genellikle gösterebilen ve gastrik duvardaki tümör penetrasyonunun derinliği hakkında kesin bilgi veren EUS’dir.
Nazı merkezlerde T3 (transmural) ve LN tutulumu olan tümörlerde neoadjuvan tedavi verilmektedir.
- EUS T evrelemesinde önemlidir, diğer değerlendirmelerde hatalar olabilir.
PET: 18 fludeoksiglukozun özellikle tümör hücrelerinde birikmesi prensibi ile çalışır.
- Uzak metastazları değerlendirmede önemlidir.
- Özellikle yüksek riskli tümörler veya çoklu tıbbi problemli hastalardan önce dikkate alınmış olmalıdır.
Evreleme Laparoskopisi ve Peritoneal Sitoloji:
- Doğru olmasına rağmen cerrahinin yönlendirilmesinde her zaman yeterli kabul görmemektedir.
- Lavaj sıvısı (+) olsada yinede rezeksiyon yapılmaktadır.
Midenin Malign Tümörleri-Adenokarsinom Tedavi
- Tek küratif tedavi şekli cerrahidir
- En iyi palyasyon ve evrelemeyi sağlar
- Rezeksiyon yapılmayan veya yapılamayan hastalarda palyasyonda genellikle iyi değildir.
- Küratif cerrahi tedavinin amacı tm. tam çıkarmaktır(R0 rezeksiyon)
- En az 5 cm negatif sınır bırakılmaya çalışılır zira tm hücreleri tümör kitlesinden oldukça uzağa uzanabilirler.
- Frozen ile sınır komfirmasyonu önemlidir
- Tutulmuş görünen lenf nodlarının patolojide reaktif gelmesi sıktır
- Komşu organlarda lüzümu halinde çıkarılmalıdır
Gastrektomi Genişliği:
- Standart tedavi subtotal gastrektomidir.
- İlgili LN’ları
- Büyük ve küçük omentum
- Duodenumun 2 cm’si
- Midenin %75’i
- Sağ ve sol gastrik ve gastroepiploik arterler bağlanır
- Rekonstrüksiyon mide kavitesi uygun ise roun en Y rekonstrüksiyon ile yapılır.
- Operasyona bağlı ölüm oranı %5’dir
- Alternatif olarak proksimal subtotal gastrik rezeksiyon ile distal gastrik kalıntı vagotomize edilerek özofagogastrostomi sağlanır.
- Boşalma problemi olmaması için jejunal interpozisyon (Henley loop) düşünülebilir.
Lenfadenektominin Genişliği:
- Japonlar tüm lenf nodlarını sınıflandırmışlardır
- N1 (3-4-5-6)
- N2 (1-2-7-8 ve 11)
- N3 (9-10 ve 12) nodlar şeklindedir.
- Bu N1, N2 ve N3 lenf nodu seviyeleri tümörün lokalizasyonuna bağlı olarak değişir.
Genel olarak :
- N1 tümörün 3 santimetresi
- N2 hepatik ve splenik arterleri kapsar
- N3 ise daha uzaklardaki nodları içermektedir
Midenin Malign Tümörleri-Adenokarsinom Tedavi
- ABD’de standart ameliyat D1 disseksiyon (yukarıda özetlenen)
- Japonyada D2 disseksiyondur.
- D2’ nin D1’ den ayrıcalığı , D1 de alınan organların yanında standart D2 ‘de hepatik ve splenik arterler boyunca olan nodlar ve pankreas ve anterior mezokolon üzerindeki periton tabakası alınır.
- Bazı uzmanlar D2’nin evreleme için daha iyi olduğunu savunurlar.
- En az 15 LN rezeke edilmesinin doğru evreleme için olmazsa olmaz kural olduğunu bildirmektedirler.
Mide Kanserinde KT ve RT:
- Adjuvan KT (5FU ve Lökoverin) ve RT (4500 cGy), mide rezeksiyonlu evre II ve III hastaların yaşam süresine faydası olduğu gösterilmiştir.
- RT’nin tek başına adjuvan tedavide endikasyonu yoktur ancak ağrı ve kanama palyasyonunda bazen kullanılmaktadır.
- Anrezektable büyük tümörü, metastatik hastalığı ve yineleyen hastalığı olanlarda palyatif kemoterapinin yaşam süresini uzattığı gösterilmiş değildir.
- Fakat bazı hastalar tedaviye dramatik yanıt verebilir.
- Bu hastalar klinik çalışmalar için dikkate alınmalıdır.
Mide kanserine etkili ajanlar:
- 5FU; Sisplatin; Doksorubisin; Metotreksat’dır.
- Neoadjuvan KT ise değerlendirme aşamasındadır.
- Midenin Malign Tümörleri-Adenokarsinom Tedavi
Endoskopik Rezeksiyon:
- Mukozaya sınırlı tümörlerin (<3cm) lenf nodu metastazı ihtimali oldukça azdır (%3).
- Rezeke edilen spesmende ülserasyon, lenfatik invazyon yoksa ve çapı 3 cm’den küçükse lenf nodu metastaz riski <%1’dir.
- Böylece erken mide kanserli hastaların endoskopik teknikle tedavi edilmeleri daha kolay olabilir.
- Günümüzde tümörün 2 cm’den küçük , nod negatif, EUS’a göre mukozada sınırlı lezyonu mevcut ve başka mide lezyonu olmayan hastalarla sınırlı tutulmalıdır.
Midenin Malign Tümörleri-Adenokarsinom Prognoz
- ABD’de 25 yılda 5 yıllık yaşam süresi %15’den %22’ye çıkmıştır.
- Sağkalım patolojik evre ve tümörün differansiyasyonu derecesine bağlıdır.
- Mide kanser taraması yüksek riskli hastalarda uygulandığında efektif olmaktadır.
- ABD japonyadan farkılıdır.
Bunlar:
- Familyal adenomatöz polipozis
- Ailesel non polipozis kolorektal kanser
- Mide adenomları
- Menetrier hastalığı
- İntestinal metaplazi ve displazi
- Eski gastrektomi veya jejunostomi
Mide Lenfoma
- Mide malignitelerinin %4’ünü oluşturur
- NHL’lıların yarısından fazlasında GİS hastalığa dahil olur.
- Primer GİS lenfomaları en sık midede görülür ve bunların %95’den fazlası NHL ‘dır.
- Normal mide lenfoid dokudan yoksundur, kronik gastritte midede MALT gelişir ve malign dejenerasyona neden olabilir.
- Mide lenfomalı hastalar sıklıkla HP (+)’dir
- Düşük gradeli MALT lenfoma B hücrelerinin monoklonal proliferasyonu sonucu oluşur. Cerrahi gerekmez ancak high grade lenfomaya dönüşebilir.
- Kr gastritin HP zemininde oluştuğu tahmin edilmektedir.
- Bazen HP tedavisi yapılınca MALT lenfomada kaybolur.
- Yüksek gradeli lenfoma ise çok farklıdır
- Agresif onkolojik tedavi gerekir ve mide kanseri hastalarıyla benzer semptomlar gösterirler.
- %50 hastada; ateş, kilo kaybı ve gece terlemesi görülür.
- Obstr. ve kanama görülebilir. Bu tümörler mide ve rejyonel lenf nodlarında sınırlıysa, bunlarda radikal subtotal gastrektomi gerekebilir.
- Tümör komplikasyonlarının tedavisinde palyatif gastrektominin de rolü vardır.
- LAP ve veya organomegali sistemik hastalık belirtisidir.
- Tanı endoskopi ve bx ile konur.
- Çoğu lezyon submukozaldır ve bx dikkatli yapılmalıdır
- Primer lenfoma genellikle nodüller ve gastrik katlantılarla birliktedir.
- Son yıllarda primer KT ve RT ile de yüz güldürücü sonuçlar elde edilebildiği bildirilmektedir ancak kalın tümörlerde bu yaklaşımın komplikasyonları perforasyon ve kanamadır.
Malign Gastrointestinal Stromal Tümör
- GİST’ler iyi tanımlanmamış (mültipotasniyel) mezenşimal hücre dizilerinden doğarlar.
- Tüm gistlerin 2/3’ü midede oluşur.
- Epitelial hücreli GİST midede en yaygın oluşan şekildir
- Sellüler spindle şekli ise ikinci sıklıkta görülür
- Glomus tümörü ise sadece midede görülür.
- Yavaş ilerleyen submukozal tümörlerdir.
- Küçük lezyonlara genelde tesadüfen rastlanır, bazende ülsere olup kanamaya sebep olurlar.
- Büyük lezyonlar ise genellikle kilo kaybı, abdominal ağrı, dolgunluk hissi ve kanama gibi semptomlar verir.
- Yayılım hematojen yolla sıklıkla Kc ve Ace dir
- Bazen LN metastazlarıda görülür
- Semptomatik ve >2 cm tümörler çıkarılmalıdır.
Malign Gastrointestinal Stromal Tümör
- Hemen her zaman soliterdir wedge rezeksiyon yapmak uygundur.
- Prognoz mitotik sayıya ve tümör boyutuna bağlıdır.
- Komşu organlara invazyon malignite göstergesidir
- An blok rezeksiyon önerilir
- Düşük grade de 5 yıllık sağkalım %80
- Yüksek grade de “ “ %30’dur.
- GİST’ lerin çoğu protoonkogen ve c-kit yönünden pozitiftir.
- İmatinib, c-kit tirozin kinazın aktivasyonunu bloklar ve metastatik ve anrezektable hastalar için ümit vericidir.
Malign Karsinoid Tümörleri
- Midgut ve hindgut orijinli tümörler içinde, midenin karsnoid tümörleri nadirdir.
- Tüm Gİ karsinoidlerin %3’ü gastrik bölgededir ve açıkça malign potansiyele sahiptirler.
- Pernisiyöz anemi ve atrofik gastritli hastalar risk altındadırlar ancak bunlar kronik farmakolojik süpresyon nedeniyle asit yönünden risk altında değildirler.
- Mukoza ile sınırlı ise endoskopik çıkarılabilirler
- Büyük lezyonlar D1 gastrektomi ile çıkarılabilir.
- LN (-) hastalarda sürvi mükemmeldir (%90, 5 yıl), nod (+) ise 5 yıllık sağkalım %50’dir.
Benign Gastrik Neoplazmlar
Polipler:
- Epitelial polipler midenin en yaygın benign tümörleridir ve 5 tipi vardır.
- Adenomatöz: malign transformasyon gösterebilirler. Kolon adenomlarıyla benzerdirler. Mide poliplerinin %10-15’ini oluştururlar.
- Hiperplastik
- Hamartomatöz, İnflamatuar, Heterotopik.
- En yaygın görüleni hiperplastik ve rejeneratif poliptir.
- 3,4, ve 5 ise önemsiz malign potansiyele sahiptirler.
- 2 cm’den büyük veya semptomatik polipler ile adenomatöz polipler genellikle endoskopik olarak yapıldığı şekilde çıkartılmalıdır.
- Özellikle büyük olan hiperplastik polipler çıkartılmalıdır
- Çıkartılmış adenomatöz ve hiperplastik poliplerde endoskopik takip uygulanmalıdır.
Leiyomyom
- Bu terim günümüzde GİST’ e dönmüştür.
- Tipik leiyomyom submukozal ve basittir.
- Ülser varsa kanayabilir.
- Histolojik olarak bu lezyonlar düz kas dokusundan orijin alırlar
- < 2 cm lezyonlar asemptomatik olma eğilimindedirler.
- >2 cm lezyonlar malignite açısından risklidirler
- Ağrı, kanama ve obstrüksiyona neden olurlar.
- Küçük lezyonlar (<2 cm) gözlenmelidir.
- Semptomatik ve daha büyük lezyonlar wedge rezeksiyonla alınmalıdır.
- Takip dilen lezyonlarda düşükde olsa malignite ihtimali mevcuttur.
Lipom
- Lipomlar benign submukozal yağ tümörleridir
- Asemptomatik olup üst gis endoskopik incelemelerde tespit edilebilirler.
- Endoskopide ve EUS de karakteristik görüntüleri vardır ve semptom vermedikçe eksizyon yapılmaz.